حکیم مهر - اگر بخواهیم محصولات کشاورزی سالم تولید
کنیم و کمتر کود شیمیایی را به خورد زمین بی زبان بدهیم، بهتر است ابتدا
مقایسه ای داشته باشیم؛ با نگاهی به سابقه پنجاه ساله کشورهای اروپایی در
استفاده از «ورمی کمپوست» و با توجه به اینکه در ایران فقط 3 یا 4 درصد از
تولیدکنندگان، از این نوع کود استفاده می کنند، به راحتی می توان پی برد که
ما از این لحاظ، تا چه اندازه عقب هستیم از این کشورها فاصله داریم. ورمی
کمپوست ماده ای است که از بازیافت زباله های خشک و تر به دست می آید. هر
چند فرهنگ جداسازی زباله ها، هنوز در جامعه شهرنشین رواج نیافته و از این
رو، حتی زباله های مفید، که مشهور به طلای سیاه هستند، به طور کلی از بین
می روند. اما در این میان هستند کسانی که به عنوان کارآفرین، از خود خلاقیت
نشان داده و با خوراندن این زباله ها به یک مشت کرم ظاهرا بی مصرف، این
مواد بی ارزش را تبدیل به احسن نموده و با تولید کود آلی، همه کودهای
شیمیایی و حیوانی را از دور خارج می سازند تا به این صورت، محصولات کشاورزی
مطمئن و باکیفیت، میهمان سفره من و شما شود.
سرمایه گذاری 2 میلیون تومانیاگر
می خواهید از موهبت تازه کاری بهره مند شده و از شر معضل دست زیاد در
بازار خلاص شوید و بعد از این کار، برای شادی روح اجداد نویسنده این گزارش
فاتحه ای بفرستید، ابتدا از شماره حساب بانکی خود، فقط 2 میلیون تومان خارج
کنید و از شرکت هایی که هر کیلو کِرم را با مخلوط کود حیوانی، بسته ای 35
هزار تومان می فروشند، اقدام به خرید نمایید و بعد با آماده سازی بستر،
خرید کود حیوانی، کاه و کلش و.... یک تولیدی کوچک ورمی کمپوست راه اندازی
کنید. البته اگر به تنهایی از عهده این کار برنمی آیید، می توانید با
پرداخت حدود 300 هزار تومان، یک کارگر هم استخدام کنید و بعد که خواستید
کارگاه را گسترش بدهید، سرمایه گذاری بیشتری کنید. در عین حال، این حق
طبیعی شماست که بدانید هر کیلو ورمی کمپوست را به چه مبلغی می توانید
بفروشید. بسته به کیفیت، این کود، کیلویی 400 تا یک هزار تومان به فروش می
رسد، البته علاوه بر آن از فروش کرم های اضافی و خشک هم می توانید سود
ببرید.
زباله مخصوص سرآشپز!کرم ها از قریب به اتفاق همه دورریزهای انسان به عنوان زباله استفاده می کنند که البته همین وجه مثبت تولید ورمی کمپوست است.
فضولات حیوانی:
در این خصوص، می توان از مدفوع گاو، گوسفند، بز و برخی طیور و ماکیان
استفاده کرد. البته بهتر است قبل از استفاده، آزمایش هایی روی این فضولات
انجام شود تا نسبت به عاری بودن آن از عوامل بیماری زا یا ویروس خطرناک
قابل انتقال به انسان اطمینان حاصل شود. بین این نوع فضولات، از فضله مرغ،
به دلیل اسیدی بودن و مدفوع اسب، به دلیل ویروسی بودن، نمی شود استفاده
کرد.
زباله های کشاورزی: شاخه ها، برگ ها ، زباله
سبزیجات، تفاله نیشکر، سبوس (به جز شلتوک) و... که پس از برداشت محصول و
خرمن کوبی به دست می آیند در زمره زباله های مناسب برای تولید ورمی کمپوست
قرار دارند.
زباله های جنگلی: تراشه های چوب، پوست،
خاک اره و خرده برگ های جنگلی؛ عمده ترین زباله های مفت و مجانی است که در
کف جنگل ها چشم انتظار کارآفرین های خلاق است!
زباله های شهری:
شامل زباله های خانگی هم می شود، کاغذ باطله و پارچه های کتانی و مواد
غذایی و... البته، غیره؛ شامل زباله های خطرناک بیمارستانی نمی شود!
راه اندازی: در
صورت تمایل برای تولید انبوه و راه اندازی کارگاه، از اداره جهاد کشاورزی
شهرتان مجوز بگیرید و اگر گاوداری، مرغداری یا زمین کشاورزی دارید، می
توانید قسمت کوچکی از کار را به همین موضوع اختصاص دهید. در این صورت آش با
جاش آماده است و کرم ها مواد لازم برای تغذیه را در دسترس دارند.
1- کف سازی
در گام نخست راه اندازی کارگاه، یک کف مناسب برای محل تولید کمپوست تهیه
می کنید. البته در این ارتباط حتما توجه داشته باشید که اولا، جنس کف، برای
کرم ها غیرقابل نفوذ باشد و دوم آنکه، جنس کف، باعث تجمع آب و از بین رفتن
کرم ها نشود.
2 ـ شیاربندی در یک طرف و در جهت
شیب، یک شیار سرتاسری بکشید تا آب از این طریق به بیرون منتقل شود و لجن در
بیرون؛ مثلا در یک چاه جمع شود. آب به هیچ وجه نباید در محیط بماند، چون
کرم اصولا، موجودی خاکزی است نه آبزی.
3 ـ تل بندیبه
پشته کود، تل می گویند. بعد از اینکه مرحله کف سازی و شیاربندی را انجام
دادید، زباله ها یا هر ماده مجاز دیگری، را که قبلا در موردش توضیح دادیم،
کف تل ریخته و بعد نزدیک به 10 سانتی متر کود حیوانی بریزید و سپس دوباره
زباله مورد نظر را به تنهایی یا به صورت مخلوط با کود حیوانی روی تل ریخته و
آن را تکمیل کنید.
4 ـ لجن کش کردن
دمای محیط
باید 22 درجه و رطوبت بین 60 تا 70 درصد باشد. برای اندازه گیری رطوبت، یک
مقدار از بستر را در دست گرفته و فشار دهید. آبی که از آن بین انگشت هایتان
خارج می شود، نه به صورت شرشر باشد و نه قطره قطره، به این مرحله لجن کش
کردن می گویند.
5 ـ خرید کرم
حیاتی ترین مرحله در
تولید ورمی کمپوست، این مرحله است. زمان خرید کرم باید از فروشنده به ازای
هر کیلوگرم، مقداری «کوکون» بگیرید، چون این کوکون ها ظرف دو تا سه هفته،
به تعدادی کرم تبدیل می شوند. معمولا هر کرم بالغ، هر سه روز، یک کوکون
ایجاد می کند که بعد از 23 روز، هر کدام از این کوکون ها، یک تا سه نوزاد
کرم تولید می کنند. البته همه این نوزادها زنده نمی مانند. در زمان خرید،
باید مقداری بستر هم تهیه کنید تا کرم مدتی در آن زندگی کند، چون مدتی طول
می کشد تا کرم با محیط جدید ارتباط برقرار کند. معمولا به ازای هر تن
زباله، سه تا چهار کیلوگرم کرم نیاز است.
6 ـ مراقبتبعد
از تزریق کرم، کارها آسان تر از قبل پیش می رود. اما هر روز باید میزان
دما، رطوبت و PH چک بشود. در ضمن در محل نگهداری، سروصدا باید تا حد ممکن
کم باشد. نور آفتاب و تهویه نامناسب هم باعث از بین رفتن کرم ها می شود.
7 ـ برداشت کرم و ورمی کمپوست
معمولا بعد از سه هفته، تل های ورمی کمپوست آماده برداشت هستند.
مزایا :ورمی
کمپوست نسبت به کمپوست معمولی، برتری هایی دارد که به اندازه کافی شناخته
شده نیست. اینها را بدانید تا در بازاریابی، حرفی برای گفتن داشته باشید.
• آن را بیشتر از کمپوست های معمولی در خاک نگاه می دارد.
• خاک غنی شده با آن، مواد اضافه ای فراهم می کند که معمولا در کودهای شیمیایی یافت نمی شود.
• کربن آبی موجود در آن، عناصر غذایی را به آرامی و به صورت یکنواخت در
سیستم رشد گیاهی آزاد کرده و باعث می شود گیاه آنها را به راحتی جذب کند.
علاوه بر این، سرعت رشد محصولات را بالا می برد.
• مدفوع کرم،
میکروب های بیمار ی زا ندارد. مواد لعابی که از کرم ها دفع می شود حاوی
نیتروژن است که یک عنصر غذایی مهم برای گیاهان محسوب می شود. این لعاب
چسبناک باعث پیوند ذرات خاک و تشکیل خاکدانه می شود.
• تولید ورمی
کمپوست، ساده ترین روش در بازیافت زباله های مواد غذایی است کرم های خاکی
می توانند از انواع زباله های غذایی، باغچه ای، کاغذ و مقوا تغذیه کنند.
کود چیست و انواع کود (همه چیز در رابطه با کود)
تعریف کود: به هر نوع ماده معدنی یا آلی یا بیولوژیک که دارای عناصر غذایی باشد و باعث بالا بردن حاصل خیزی خاک و همچنین با تیمار گیاهی باعث افزایش عملکرد کیفی و کم محصول شود کود اطلاق میشود.
کود ها به چند دسته تقسیم میشوند که عبارتند از :
شیمیایی - آلی یا ارگانیک - بیولوژیک یا زیستی
محصولات ارگانیگ و تفاوتهای آنها
محصولات ارگانیک چیست؟
محصولات ارگانیک محصولاتی هستد که تنوع زیستی در مسیر تولیدشان به خصوص در
خاک رعایت می شود و تلاش در استفاده نکردن از کود و سموم شیمیایی که باعث
تخریب محیط زیست و ایجاد آلودگی می شوند ، جزو اهداف تولید این محصولات است
.
تولید محصولات ارگانیک مبتنی بر فناوری های بهره ور و اثر گذار است و
بدین ترتیب محصولی سالم و بدون مشکلات ناشی از مصرف بیش از حد کود و سموم
شیمیایی تولید شود
میوه های ارگانیک چه تفاوتی با محصولات غیر ارگانیک دارند؟
وقتی برای خرید به بازار میوهفروشان مراجعه میکنیم گاهی با محصولاتی مواجه میشویم که فروشندگان، آنها را محصولات «ارگانیک» مینامند. در این میان ممکن است برای برخی از مصرفکنندگان این سوال پیش آید که محصولات ارگانیک چه تفاوتی با محصولات غیرارگانیک دارند؟ باید گفت: محصولات ارگانیک محصولاتی هستند که در تمام مراحل رشد با سیستم طبیعی هماهنگ بوده و در خاکی که از چند سال قبل هیچگونه سموم دفع آفات گیاهی نظیر: علف هرزکشها، قارچکشها و مواد شیمیایی در آن استفاده نشده و فقط با مواد طبیعی مانند کمپوست گیاهی تقویت میشود، رشد میکنند.
تاثیرات پتانسیلی سامانه کشاورزی ارگانیک
اثرات بالقوه این سامانه را
میتوان بر روی سلامت افراد جامعه، منابع طبیعی، دام، هوا و غنیسازی و
حاصلخیزی خاک و غیره مشاهده نمود. تاثیرات فوق را به چهار گروه عمده
اجتماعی، اقتصادی، کشاورزی و زیستمحیطی تعبیر میکنند.
تاثیرات اجتماعی:
• بهبود شرایط سلامت افراد
• ایجاد اشتغال و فرصتهای تحصیل و آموزش بهتر
• کاهش مهاجرت روستایی
• ذخیرهسازی برای مدت طولانیتر
تاثیرات اقتصادی:
• کاهش ۶/۴۰ درصدی هزینهها
• حفظ و امنیت اقتصادی بیشتر درآمد روستایی و اقتصاد قویتر روستایی
• کاهش سرمایهگذاری نقدی
• بازدهی بالا و خطر پذیری کمتر
تاثیرات کشاورزی:
• حفظ و نگهداری بانک گونههای کشاورزی
• تعادل و یکنواختی در کیفیت محصولات غذایی
• حاصلخیزی و غنیتر کردن خاک در برابر فعالیتهای میکروبی در خاک و در نهایت مقاومت بیشتر خاک در برابر آفات و بیماریها
• ایجاد خود اتکایی در تولید محصولات کشاورزی
تاثیرات زیستمحیطی:
• کاهش آلودگی در خاک
• حفظ و نگهداری مواد مغذی در خاک و میکرو ارگانیسمهای خاک
• کنترل بیشتر فساد و فرسودگی در خاک
• رسیدگی و بررسی آلودگی آب و هوا
• دوام و ماندگاری بیشتر در محصولات کشاورزی
میزان سلامت ورمی کمپوست
کیفیت ورمی کمپوست از ابعاد مختلف مورد ارزیابی دستگاه های اجرائی از جمله سازمان دامپزشکی قرار گرفته است
رویکردهای ملی و بین المللی در خصوص ورمی کمپوست :
طرح هائی نظیر
تبدیل پسماند به پروتئین و کود در مبدا با کرم، در مسابقه ۱۰×۱۰۰ ایده برتر
نجات دهنده و موثر دنیا در وبگاه گوگل در سال گذشته شرکت و از ۱۶۳۰۰۰
ایده ارائه شده در جهان موفق به ورود در مرحله ۱۰۰ ایده برتر دنیا شده است.
در همین راستا در کشور این طرح پس از موفقیت در دومین جشنواره پژوهش و
نوآوری ایده تبدیل زباله به کود آلی در مبدا با کرم، از طریق مردم و
داوران به عنوان داغترین و محبوترین ایده شناخته شده و در جشنواره
کارآفرینان برتر استانهای خراسان رضوی و تهران به عنوان کارآفرین برتر
شناخته شد و از مسئولین کشوری تندیس، لوح و جوایز کارآفرین برتر را کسب
کرده و با حضور در نمایشگاه نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری به عنوان مبتکر
منفرد مورد استقبال پرشکوه مسئولین و مردم قرار گرفته است . همچنین این طرح
از سازمان حفاظت محیطزیست به عنوان مقاله اجرایی و علمی برتر تندیس و لوح
دریافت نموده است ، هم اکنون نیز موضوع در نخستین جشنواره بینالمللی غذا
با کسب عنوان برتر لوح تقدیر نماینده برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد
WFP را کسب نمود.
بررسی وضعیت سلامت محصول کرمی :
بر اساس نتایج
بدست آمده از آزمایشات میکروبی در آزمایشگاه های معتمد محصولات حاصله کاملا
سالم و فاقد عوامل زیان آور میکروبی است . در ادامه به برخی از نتایج
حاصله اشاره میشود.
شمارش باکتریایی (ارقام به میلیون)
Salmonella منفی
Ecoli منفی
Fangus منفی
نرمال شمارش باکتریایی با منشا دامی: یک میلیون کلنی در هرگرم
نرمال شمارش باکتریایی با منشا گیاهی: صد هزار کلنی در هرم
Salmonclla منفی
E.coli منفی
روش های مختلف تولید ورمی کمپوست
روش های مختلفی برای تولید ورمی
کمپوست وجود دارد که ساده ترین راه آن، روش پشته ای می باشد . برای تولید
ورمی کمپوست به روش پشته ای باید مراحل زیر انجام گیرد.
۱) زمینی
مسطح، بدون سنگ و کلوخ و خرده شیشه انتخاب و سطح آن را مرطوب و سپس کاملا
کوبید تا سفت شود. علت این امر جلوگیری از ایجاد هیبرید کرمهای مورد
استفاده با کرمهای خاکی معمولی و زایل شدن آنها می باشد.
۲) ایجاد سایبان برای محافظت کرمها در برابر بارندگی و نور آفتاب
۳)
ایجاد پشته ای از کود گاوی نیمه پوسیده به شکل گنبدی به عرض ۷۰ و ارتفاع
۵۰ سانتیمتر و طول دلخواه و آبیاری فراوان آن به منظور خروج شیرابه کود
۴)
ایجاد شیار در طول خط الراس پشته به عمل ۱۵ سانتی متر و ریختن کرم ها به
داخل آن و سپس برگرداندن کود روی کرمها آبپاشی پشته به صورت روزانه به
منظور حفظ رطوبت آن
۵) جداسازی کرم ها از پشته پس از تولید ورمی کمپوست با استفاده از غربال
باروری و حاصلخیزی خاک
کرمهایخاکی در نتیجة
فعالیت خود باعث تسریع تحرک یونها در سطح و عمق پروفیل خاک میگردند. در
این مرحله آنها با ترشح مواد شیمیایی میتوانند برخی از عناصر غذایی پایة
موجود در خاک را از حالت تثبیت خارج نموده به شکل قابل جذب گیاه تبدیل
کنند.
این فرایند توسط کرمهایخاکی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم
انجام میگیرد. مثال تأثیر مستقیم آنها در معدنی شدن ازت است این عنصر که
معمولاً به شکل کمپلکسهای آلی غیرقابل استفادة گیاه در خاک وجود دارد پس
از عبور از لولة گوارش کرمهایخاکی ابتدا به آمونیاک و سپس به نیتریت و
نیترات تبدیل میگردد. تأثیر غیرمستقیم کرمهای خاکی در ازدیاد حاصلخیزی
خاک، ازدیاد فعالیت میکروارگانیسمها و جانوران خاکزی در نتیجه تولید مواد
محرک ریشه نظیر ویتامینها بویژه ویتامین B12 است.
بنابراین با توجه به
نقش کرمهایخاکی در اصلاح ساخت بافت و سایر عوامل یاد شده دارند. بطور
مستقیم در ازدیاد حاصلخیزی و باروری خاک و افزایش محصول مؤثر واقع
میشوند. همچنین شواهد بسیاری وجود دارد که غلظت کلسیم، سدیم، منیزیم،
پتاسیم، فسفر و مولیبدن قابل جذب در مدفوعات کرمهایخاکی بیشتر از محیط
اطراف آنها میشود
ورمی کمپوست و رشد و نمو گیاهان
گیاهانی که از کود ورمی کمپوست تغذیه می کنند معمولا دارای ظاهری زیبا بلند تر و رشدی سریعتر می باشند . بر این اساس ازمایشات و تحقیقات انجام شده استفاده ورمی کمپوست باغلظت کمتر در رشد و نمو گیاهان تاثیر بیشتری دارد. این نتایج علمی بر اساس تحقیقات مرکز اوهایو ( ohio state university )انجام شده است . گزارشات این نتایج به شرح زیر است :
کود ورمی به عنوان یکی از اجزاء مغذی گیاهان در باغبانی و گل کاری تاثیر مستقیمی در خواص فیزیکی و شیمیایی و رشد نمو گیاهان دارد .
افزایش در میزان رشد و نمو گیاهان همیشه به عنوان یک مزیت و برتری محسوب نمیشود . اما کود ورمی فعالیت و عملکرد بیولوژیکی دارد و خود مواد دفع کننده قارچی دارد که از رشد بی رویه و منفی محصول جلوگیری می کند .و به گونه ای رشد و نمو گیاه را کنترل می کند.
تاثیر ورمی کمپوست در افزایش گیاهان :
افزایش جمعی گیاهان پس از تغذیه از کود ورمی در هر سانتی متر افزایش می یابد .
تاثیر ورمی کمپوست در افزایش ریشه :
در هر ازمایش عملی انجام شده کیاهانی که از کود ورمی کمپوست تغذیه نمودندتاثیر قابل توجهی در رشد و افزایش ریشه گیاهان داشتند. افزایش رشد گیاهان ظرفیت جذب اب و مواد مغذی دیگر را بالا برده و از لحاظ علمی گیاهان را قوی تر و سالم تر میسازد. در صورتی که اگر رویش شاخه ها به طور نامناسبی افزایش یابد خطر ایجاد چسبندگی و به هم فشردگی در ریشه گیاهان وجود دارد که در این صورت گیاه احتیاج به پیوند زنی و نشاء دارند .ازمایشات نشان داده که چسبندگی در ریشه گیاهان باعث کاهش رشد انها خواهد شد . از این تحقیقات اهمیت و ارزش سلامتی و قوت در رشد گیاهان برای محققان و کشاورزان اشکار شد.
تاثیر ورمیکمپوست بر اندازه گلها:زمان برداشت گلهای
میمون آزمایش شده، محققان دریافتند نکته بسیار ارزشمند این آزمایشات این
است که گلهایی که از کود ورمیکمپوست تغذیه نمودند، رشد بیشتری از لحاظ
ساقه و گلبرگ داشتند و در مقایسه با گلهای دیگری که از کودهای معمولی
(کودهای شیمیایی و ... ) تغذیه نمودند رشد ظاهری قابل توجهی داشتند. در
نتیجه ظاهر متفاوت و زیبای گلها نظر خریدارن و ناظران را به خود جلب نمود
به طوریکه به مرور بر میزان بهای آن گلها افزوده شد.
تاثیر ورمیکمپوست درضخامت و کلفتی ساقه گیاهان:
طی
آزمایشات انجام شده توسط محققان، ضخامت ساقه گیاهان پس از تغذیه از کود
آلی ورمیکمپوست افزایش قابل توجهی داشته است گرچه ایجاد ضخامت بیشتر در
ساقه از اهمیت کمتری نسبت به دیگر عوامل در رشد گیاهان برخوردار است اما در
بعضی گلها و گیاهان اهمیت بسزایی دارد مانند گلهای میمون که ضخامت در ساقه
آنها تاثیر آشکاری بر زیبایی ظاهری این گل دارد.
تاثیر ورمیکمپوست در سرعت رشد و نمو گل و گیاه:گیاهانی
که در بستری با کود آلی ورمیکمپوست پرورش مییابند معمولاً رشد و نموی
بیشتر و سریعتری نسبت به گیاهان دیگر دارند. در آزمایشات تحقیقاتی که بر
روی گل میمون و کلم بروکلی انجام شد، نشان داد که دوره کامل رشد و نمو
گلهای میمون ۲ تا ۳ روز کمتر از دیگر گلها و گیاهان است و گل کلم بروکلی
نیز در زمان نشاء و جوانه زنی، برگهای بیشتری تولید کرده است.
نتیجه:
عکسالعمل
گیاهان مختلف به کود آلی ورمیکمپوست بر اساس چند عامل مهم میباشد. اولین
و مهمترین عامل این است که نتایج آزمایشات مختلف در پرورش گیاهان با
استفاده از کود ورمی در مناطق آب و هوایی مختلف متفاوت است. پیشرفت مراحل
رشد برای هر گیاه در مناطق آب و هوایی مختلف یکسان نمیباشد و مسلماً واکنش
گیاهان به سامانه کود ورمیکمپوست نیز متغیر خواهد بود. گیاهانی که در
شرایط مطلوب آب و هوایی و تغذیهای مناسب رشد میکنند، عکسالعمل کندتری
نسبت به افزایش میزان کود و دیگر افزودنیهای شیمیایی به بستر خاک نشان
میدهند. در حالی که گیاهانی که در شرایط غیر مطلوب آب و هوایی و تغذیهای
نامناسب رشد و پرورش پیدا میکنند، عکسالعمل سریعتر و مطلوبتری در افزودن
کود ورمی به خاکشان نشان میدهند.
بهترین روش مصرف هر کود انجام ازمون خاک و مشاوره یا کارشناسان تغیه گیاه و خاک شناسانی میباشد ولی به صورت عام مصرف ورمی کمپوست محدودیتی نداشته و مقادیر پیشنهادی به صورت عمومی و تجربی مورد ازمایش قرار گرفته است و مصرف بیش از مقادیر پیشنهادی نیز باعث سوختن گیاه نمیگردد.
کود ورمی کمپوست به صورت های مخلوط با خاک سطحی و یا هنگام تعویض گلدان با کل خاک و یا هنگام کاشت نهال به صورت چاله ای در اطراف ریشه ( چالگود ) مصرف نمایید.
گلدانهای اپارتمانی :
به عمق ۲ الی ۵ سانتی متر خاک گلدان را برداشته و کود ورمی کمپوست را جایگزین نموده و با خاک سطحی مخلوط کنید. در صورت جابجایی گلدان معادل ۲۰٪ الی ۴۰٪ از حجم گلدان جدید را کود ورمی کمپوست و الباقی را خاک معمولی مخلوط نمایید.
باغچه های خانگی :
۲ تا ۳ کیلو گرم ورمی کمپوست در هر متر مربع ( به ضورت مخلوط با خاک سطحی )
گلهایی که بصورت زهکش ابیاری میگردند مانند بنفشه افریقایی :
۲ تا ۳ قاشق کود ورمی کمپوست را در یک لیوان اب مخلوط و بعد از ۲۴ ساعت مایع بدست امده را که ورمی تی ( vermi tea ) نام دارد را در ظرف زیر گلدان ریخته و گلدان را درون ان قرار دهید.
گیاهانی با ریشه غرق ابی مانند بامبو :
۲ تا ۳ قاشق کود ورمی کمپوست را در پارچه تنظیف پیچیده و به صورت تی بک ( teabag ) داخل گلدان اب قرار دهید.
صیفی جات:
۱/۵ تا ۵/۲ کیلو گرم کود ورمی کمپوست در هر متر مربع بصورت مخلوط با خاک صطحی به عمق ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر .
سبزی کاری :
مخلوط ۱۰٪ الی ۱۵٪ کود ورمی کمپوست را با خاک گلدان یا خاک سطح باغچه حداقل به عمق ۲ تا ۵ سانتی متر.
درختان مثمر :
۳ الی ۵ کیلو گرم برای هر درخت بصورت چالکود .
درختان غیر مثمر :
۲ تا ۳ کیلوگرم برای هر درخت بصورت چالکود
نشاکاری و تکثیر :
۲۵ تا ۷۵ گرم برای هر نشا
نهال کاری :
۵۰۰ گرم برای هر نهال بصورت چالکود
زمینهای زراعی :
۶ تا ۹ تن در هکتار بسته به نوع کشت و کیفیت خاک.
پیله کرم خاکی (کوکون یا کپسول)
پیله یک کرم را با دقت در زیر یک ذره بین و یا میکروسکوپ کالبد شکافی مشاهده نمایید.در قسمت نوک سر یا انتهای جلوی بدنه کرم ، انتهای سر و یا با نام علمی Prostumium قرار دارد. این یک نام علمی برای قسمت جلوی دهان کرم است. حرف پسوند um در نام علمی آن به معنای یک و مفرد است. و در صورتی که حرف پسوند a در آخر این کلمه باشد به معنی جمع است. انتهای سر کرم( prosumium ) مانند یک تکه از پوست است که مانند گوشت لب به دهان آویزان شده است. عملکرد آن همانند لب های ما انسانها جلوگیری از ورود اشیاء ناخواسته به درون دهان می باشد. پیله کرم پوششی است که 2 تا 5 نوزاد کرم از آن خارج می شود.پیله شبیه به یک لیموی نازک و مایل به قهوه ای هستند. آنها به قدری شفاف و نازک هستند که اگر کرمی درون آن باشد به وضوح دیده می شود. سوراخی که کرمها از آن خارج می شوند لبه های زبر و خشنی بر روی آن ظاهر می شود.
نوزادان کرم ها از تخمهای کوچک لیمویی شکل با نام پیله خارج می شوند. پیله ها متمایل به زرد رنگ ، قهوه ای روشن یا قرمز رنگ هستند و اندازه آنها حدود 5/1 اینچ یک دانه برنج است.
لازم به ذکر است که وبلاگ دیگر ما با نام کوکون طلا از همین پیله یا نوزاد کرم خاکی برداشته شده است . شما میتوانید این وبلاگ ما را نیز در آدرس www.cocoontala.blogfa.com مشاهده کنید .
خصوصیات کرم های خاکی
کرمها هیچ گونه حس شنوایی ندارند. آنها کوچکترین عکس العملی به صدای سوت فلزی نشان نمی دهند هر چند آن صدا به طور مکرر نزدیک به کرم به صدا در آید حتی آنها به عمیقترین و بلندترین آوای یک قره نی بم نیز توجهی ندارند. اگر شما احتیاط و دقت کنید که حتی صدای نفس هم به آنها نرسد، خواهید دید که آنها کاملاً به صدا عکس العمل غیرمتفاوتی دارند. زمانی که آنها بر روی میز و نزدیک به کلید های پیانو قرار دهید و تا آنجا که می توانید صدای نواختن را بالاتر می برید، آنها کاملاً آرام و ساکت می مانند."
برای مشاهده خصوصیات به ادامه مطلب مراجعه فرمایید
ادامه مطلب ...
روش سبدی تولید ورمی کمپوست و ویژگی های آن
در روش سبدی : از سبد پلاستیکی بعوان محل بستر استفاده می شود و بستر از کود گاوی شسته شده که فاقد بوی نا مطبوع است آماده می شود یکی از ویژگی های این روش این است که می شود در محیطهای کوچک و شهری از این روش استفاده کرد .شرکتهای که در این رستا ارائه خدمات می دهند به دو صورت عمده این کار را انجام می دهند . بصورت تضمینی یا به صورت تکثیری
برای شروع تولید ورمی کمپوست در منزل چکار کنیم؟
تولید ورمی کمپوست در خانه - ورمی کمپوست در منزل
پرورش کرم خاکی در خانه - پرورش کرم خاکی در منزل
شروع تولید ورمی کمپوست در منزل بسیار راحت می باشد. برای شروع کار متناسب با نوع منزل مسکونی و امکانات و فضای فیزیکی ان روشهای ساده وجود دارد. در هر حال مراحل زیر برای شروع کار با یک جعبه به شرح زیر انجام می شود :
- یک عدد جعبه پلاستیکی به ابعاد ۴۰*۶۰*۳۰ و یا جعبه از جنس یونولیت(جا یخی) تهیه نمود و پائین جعبه را به منظور خروج شیرابه به قطر یک سانیمتر با دلر برقی سوراخ نمائید. شیلنگی نیز همانند آنچه در شکل می بینید داخل سوراخ نمود تا شیرابه به راحتی از جعبه خارج شود و در داخل ظرفی که در زیر آن می گذاریم بریزد.
- مقدار ۲۰ کیلو گرم( یک کیسه) کود گاوی نیمه پوسیده از گلفروشی ها تهیه نموده و در داخل جعبه بریزید.
- به منظور شستشوی کود(به منظور خروج اوره آن و کاهش پ هاش) جعبه را دو بار با آب پر نموده و بگذاری آب آن خارج شود.
- مقدار ۵۰۰ عدد کرم خاکی از گونه ایزینیا فوئیتیدا را که با بستر قبلی مخلوط می باشد داخل جعبه و در داخل توده قرار دهید.
- آبپاشی منظم روزانه یکبار به میزان یک لیتر در هر روز( ترجیحا به صورت مه پاش) را فراموش نکنید.
- بعد از یکماه بیش از ۳۰ درصد حجم کود گاوی شما تبدیل به ورمی کمپوست گردیده و کرم ها نیز به طور کامل استقرار یافته اند. اکنون شما می توانید به آنها ضایعات تره باری و یا پسماند خانگی بدهید.
- سعی شود زباله ها بیش از نیاز کرم ها نباشد. چرا که باعث کپک زدن و یا ترشیدن مواد غذایی گردیده و علاوه بر بوی نامطبوع باعث جمع شدن سایر حشرات در اطراف جعبه می گردد که مخل آسایش شما می گردد.
- کرم ها انواع مواد زاید بجز گوشت و مواد پروتئینی - سنگ - پلاستیک و شیشه سایر مواد را به راحتی می خورند.
- البته برخی از خوردنی ها را نیز علاقه کمتری داشته و به برخی از مواد از جمله پوست خربزه و هندوانهُ پوست موز علاقه وافری دارند.
- پوست مرکبات یا استفاده نگردد و یا کم استفاده شود زیر علاوه بر اینکه استفاده زیاد آن محیط زیست کرم ها را اسیدی می نماید باعث ترش شدن وجذب حشرات می شود.
- غذاهای داده شده به کرم ها می بایست خرد گردیده و در روی بستر پخش شود و یا در صورت عدم خرد کردن آنها موارد را در روی بستر پهن نمائید.
- در صورت امکان روی جعبه را با هدف جلوگیری از ورود نور به روی بستر با پارچه مشکی رنگ بپوشانید تا کرم ها در زیر پارچه با آرامش حرکت کنند.
- پارچه را نیز مرتب خیس نمائید تا کرم ها در زیر آن رطوبت لازم جهت تنفس و فعالیت را داشته باشند.
- بعد از گذشت سه ماه تمام مواد داخل جعبه به ورمی کمپوست تبدیل گردیده و شما باید ۲ کار را انجام دهید. ۱- کرم ها را جدا کرده و جعبه جدید درست کنید و کرم های داخل جعبه قبلی را به حداقل ۳ جعبه با همان مشخصات افزایش دهید. ۲- جعبه فاقد مواد غذایی برای کرم ها می باشد و محیط مناسبی برای ادامه زندگی آنها نیست. لذا بایستی مرتبا به آنها غذا بدهید. در غیر اینصورت رشد و تکثیر آنها کاهش یافته کرم ها لاغر و کوچک می شوند و حتی تعداد آنها کاهش می یابد.
گزارش از معلمی که در خانه اش «کرم زباله خوار» پرورش می دهد
(آموزش تصویری در ادامه مطلب)
چهارده نکته مهم و خوب در مورد
کرم خاکی و ورمی کمپوست
- یک میلی لیتر از ماده اصلی پروتئین کرم ، 10 هزار دلار قیمت دارد .
- کرم ها به لحاظ حضور در سطح و ورود در عمق ، اختلاف رفتاری دارند.
- کرم خاکی به دو علت به انسان (مهره دار عالی) نزدیک است :
الف . داشتن سیستم گردش خون بسته (نتیجه آن 70 درصد پروتئین است) چون چیزی از آلاینده ها دور نمی ریزد.
ب . قلبش جلوی سرش است به شکل 5 تا پمپ
- فاصله سر این کرم تا کمربند تناسلیاش کمتر از سر است و اگر از اینجا قطع شود قادر به ترمیم نیست.
- کرم چینه دان دارد تا اجسام سخت مثل ماسه بادی را بشکند.
- دارای سیستم دفع نفریدی است. عالی ترین سیستم پالایش بدن ، مثل کلیه در مهره داران عالی هر بند این کرم 2 نفرید دارد.
- کرم زباله خوار ، تخم ندارد ، فقط پیله دارد. وقتی پیله به رنگ قهوهای کامل رسید نوزاد از پیله بیرون میآید (طی 23 روز) بعد ار 20 الی 60 روز کامل می شود و چند مرحله پوست اندازی درد (از رنگ سفید ، قهوهای کم رنگ یا پررنگ) از زمان جفت گیری تا تکرار جفت گیری بین 40 تا 80 روز طول می کشد.
- از هر کپسول عملاً دو کرم بیرون میآید. در این سیکل 40 تا 80 روز (بسته به شرایط دارد) عملاً تعداد کرم ها ، 2 برابر می شود (در شرایط مطلوب)
- تغییرات فصل بر جمعیت کرم تاثیر می گذارد.
- کرم ها در باران پاییز بیرون نمی آیند.
- کرم آب و هوای گرم تا 50 درجه را تحمل می کند اگر رطوبت کم باشد حالت کمون پیدا می کند.
- برای تنظیم رطوبت از رطوبت سنج استفاده کنید. در مورد تنظیم با دست لایه لایه کنار بزنید. مواد را نیز در دست بگیرید اگر کمی آب از میان انگشتان شما خارج شود رطوبت 70 درصد است اما اگر پودر شود رطوبت کم است.
- از آنجا که این کرم ، خودش خود را ترمیم می کند ، به عنوان دارو مورد استفاده قرار می گیرد. (برای سرطان و ترمیم زخم های شدید)
- کرم خاکی برای دفاع از خودش دارای مواد حشره کش است ، لذا از همین خاصیت برای ساخت مواد حشره کش ، استفاده می شود.
کودهای زیستی (کود بیولوژیک) به مواد حاصلخیزکنندهای گفته میشود که دارای تعداد کافی از یک یا چند گونه از میکروارگانیسمهای سودمند خاکزی هستند. کودهای زیستی، ریزاندامگان هایی (میکروارگانیسمهایی) هستند که قادرند عناصر غذایی خاک را در یک فرآیند زیستی تبدیل به مواد مغذی همچون ویتامینها و دیگر مواد معدنی کرده و به ریشه خاک برساند. مصرف کودهای زیستی کم هزینه تر هستند و در اکوسیستم آلودگی به وجود نمیآورد. کودهای زیستی مواد نگهدارندهٔ میکروارگانیزمهای سودمند خاک میباشند.
پرورش کرم خاکی و ورمی کمپوست در کشور هند
حدود 25 عکس نایاب که در ادامه مطلب میتوانید مشاهده کنید
ادامه مطلب ...
پرورش کرم خاکی در ایران
در ایران تنها مرکزی که از سالیان پیش اقدام به تولید (تکثیر وپرورش) کرم نموده است کارگاه تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید بهشتی واقع در سد سنگر میباشد یک نوع کرم سفید که از سالیان قبل در این مرکز تکثیر و پرورش می یافت .روش مورد استفاده در این کارگاه به صورت صندقی است.لازم به ذکر است که پرورش دهندگان کرم طی چند سال اخیر افزایش داشته و بخش خصوصی توانسته است با توجه به اقتصادی بودن به این عرصه ورود نمایید.
جهاد کشاورزی اولین مرکز بود که به طور جدی فعالیت بر روی کرمهای خاکی قرمز را شروع کرد و در ابتدا تنها مرکزی بود که توزیع و پخش ورمی کومپوست و کرم خاکی را بر عهده داشت.محققین جهاد کشاورزی جهت به دست اوردن اقتصادی ترین سیستم تکثیر و پرورش کرم خاکی روشهای مختلف پرورش کرم خاکی را مورد ازمایش قرار داده اند.بر اساس تحقیقات و ازمایش های بعمل امده هنگام پرورش انبوه کرم های خاکی بایستی بستری را انتخاب نمود که با توجه به صرفه اقتصادی , سهل الوصول نیز باشد .و همچنین کرمهای خاکی ان را به عنوان غذا در بستر پرورش بپذیرند . به همین دلیل علاوه بر کود پوسیده گاوی که فعلا به عنوان بستر اصلی رایج است میتوان از کود کمپوست تولید شده در شهر داری های سطح کشور نیز استفاده نمود.
در این قسمت سه روش پرورش کرم خاکی پیشنهاد میشود.هر یک از این روشها دارای مزایای خاص خودشان میباشد و پرورش دهنده بر حسب موقعیت جغرافیایی ,امکانات و اقتصادی بودن روش مناسب خود را انتخاب و اقدام به پرورش می نماید .
روش اول روش حوضچه ای نام دارد و برای مناطقی که دارای باد زیاد , سرما و گرمای زیاد می باشد مناسب می باشد,
روش دوم که از روش حوضچه ای ساده تر بوده روش پوشته ای است.که در این روش ابتدا زمین یا بستر صافی را اماده کرده و سپس مواد زائد الی را بر روی ان میریزیم و انها را به صورت پشته ای اماده میسازیم .
روش سوم استفاده از سبد های پلاستیکی میباشد, البته از سبد های پلاستیکی در دو روش قبل نیز فقط در ابتدای دوره استفاده میگردد .اما در این روش که معمولا بدلیل محدودیت فضا و مکان از ان استفاده میگردد .و در یک مکان بسته تعداد زیادی سبد های پلاستیکی فراهم میگردد و پس از اماده نمودن بستر های پرورش, مواد اولیه را درون سبد ها ریخته و کرمهای خاکی جهت شروع فرایند به ان افزوده می شوند در این روش نیروی انسانی بیشتر ولی فضای کمتری مورد نیاز می باشد.
کاربرد کرم خاکی به عنوان داروی شفابخش در پزشکی سنتی
در حدود 2300 سال پیش در کشور چین، از کرمهای خاکی به روش طب سنتی برای استفاده دارویی بکار برده میشد. در چین باستان دیلانگ( نام پزشکی چینی کرمهای خاکی) به عنوان داروی ضد فلج، داروی بیهوشی، جهت دفع مسمومیت، درمان فشار خون و درمان نازایی و همچنین درمان بسیاری از بیماریهای مزمن دیگر استفاده میشد. مانند: درمان ورم مفاصل، خارش، سوختگی، دملهای بزرگ، طب باد سرخ، درمان عفونتها و التهابها.
با استفاده از پیشرفتهای اخیر در علم مدرن، برخی از ترکیبات فعال و مولد مانند Lumbritin و terrestrolumbrolysn از بدن کرمهای خاکی از نوع Oligochaeta : Lumbricidea را جدا کردند. در سال 1986 یک دانشمند ژاپنی عصاره آنزیمی را از کرمهای خاکی نوع Eisenia foetida استخراج نموده که انعقاد خون را در حالتهای آزمایشی حل میکند. آنزیم تهیه شده در طب پزشکی به صورت شفاهاً و به وسیلة صنعت داروسازی این کشور ساخته شده است. به منظور استفاده در پیشگیری از بیماریهای قلبی Cardiovascular در هنگ کنگ، ژاپن، کره و چین به کار برده میشود. نویسندگان و مؤلفان روشهای جمعآوری و عملی کرمهای خاکی دارویی و شفابخش، ترکیبات داروسازی و عملکرد بیمارستانی این دارو که شامل تاثیرات کرمهای خاکی بر روی سامانه عصبی و خون، سامانه قلبی، سامانه تنفسی، ماهیچة رحم، و عملکرد ضد سرطانی آنرا مورد بازبینی قرار دادند.کاربرد کلینیکی کرمهای خاکی به تفصیل ثبت شده است که شامل درمان طب آماس نای و تنگی نفس، بیماری صرع، فشار خون بالا، جنون جوانی، زخم پا، اگزما، خارش و کهیر، و بیماریهای anaphylactic، پروستات مزمن، سوختگی و تاول شکستگیها، بیماریهای ورم مغز، کمردرد مزمن، شکاف پوست، سکته بر اثر نارسایی خونی، زخمهای حاد در بافتهای نرم، سرگیجه، وجود خون در ادرار و هماتمسیس، زخم معده، سنگ مثانه و درمان سرطان میباشد
در یک کرم خاکی مونث و یا مذکر به تنهایی اندام های تولید مثل وجود دارد.
بنابراین یک کرم خاکی موجودی دوجنسی ، نرماده است.
اگرچه، برای جفت گیری موفق وجود دو کرم خاکی لازم است. در طی عمل جفت گیری، کرم های خاکی از طریق سطح شکمی
و انتهای سرهایشان، به گونه ای به هم می چسبند که سرهایشان در جهت مخالف یکدیگر قرار گیرد و سپس، اسپرم
از مخرج های کرم خاکی مذکر به اسپرم دان کرم خاکی دیگر منتقل می شود.
هرچند، معمولا خودباروری در کرم های خاکی رخ نمی دهد، لذا اغلب، باروری به صورت تخم گذاری است.
تخم ایجاد شده چیزی جز کوکون نیست.
کرم های خاکی از اجزای بسیار مهم در پایداری حاصلخیزی خاک و چرخه عناصر غذایی به شمار می آیند. همچنین، نقش موثری در مدیریت خاک و بازیافت زباله های آلی دارند.
اجزای بدن کرم خاکی عبارتند از :
پیش دهان - موهای سطح بدن - اندام تناسلی نر - اندام تناسلی ماده - مخرج. بدن کرم های خاکی، لوله ای شکل، حلقه حلقه و موهایی ریز دارد.
کود ورمی کمپوست Vermi compost
تکنولوژی استفاده از انواع خاصی از
کرم های خاکی است (Eisenia Foetida) که به دلیل توان رشد و تکثیر بسیار
سریع پتانسیل قابل توجهی برای تبدیل مواد آلی به یک کود بیولوژیک باکیفیت
ممتاز را دارند. عبور آرام ، مداوم و مکرر مواد اولیه از مسیر دستگاه گوارش
کرم خاکی و آغشته کردن این مواد به انواع ترشحات سیستم گوارشی مانند ذرات
کلسیم ، آنزیم ها ، مواد مخاطی و متابولیت های مختلف میکروارگانیسم های
دستگاه گوارشی و بالاخره ایجاد شرایط مناسب برای سنتز اسیدهای هومیک در
مجموع مخلوطی را تولید می کند که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن با ماده
اولیه کاملاً متفاوت بوده واز لحاظ کیفی با اسدیته تنظیم شده و حاوی انواع
ویتامین ها و هورمون های محرک رشد و سرشاراز مواد هومیک و عناصر غذایی قابل
جذب برای گیاهان است.
کرم خاکی ( Eisenia Foetida )
کرم خاکی Eisenia Foetida در شیلات و تغذیه آبزیان و مرغداری ها و سایر طیور و ماهی های آکواریومی یا سایر جاهایی که نیاز به پروتئین غنی دارند استفاده می شود. کرم خاکی Eisenia foetida از گونه کرم های تجاری شناخته شده است. این گونه به دلیل مصرف بالای مواد آلی و تولید ورمی کمپوست Vermicompost ، سرعت زیاد تکثیر و پرورش ، میران بالای پروتئین موجود در جسم خود مورد توجه مراکز تجاری و صنعتی دنیا قرار دارد. امروزه با اطلاعاتی که از این جانور بدست آمده است کاربردهای فراوانی در رشتههای مختلف علوم ( کشاورزی ، شیلات ، دامپروری ، صنعت ، محیط زیست و انرژی) بـرای آن تعریف شده است پرورش کرمهای خاکی در حال حاضر بهصورت یک صنعت پررونق در آمده و لذا این حرفه امروزه در جهان طرفداران بسیاری دارد ، بهکارگیری این جانور ارزشمند در صنایع مختلف مشاغلی را ایجاد نمودهاست که هیچکدام از آنها در کشور ما شناخته شده نیست.
در کشاورزی پایدار ، استفاده از کود زیستی به جای کودهای شیمیای این امکان را به ما میدهد که علاوه بر این که ما محیط زیستی پاک و بکر داریم از مزایای اقتصادی سودمند برای تولید محصول بهره ببریم .
از انجایی که برای افزایش محصولات کشاورزی در سالهای اخیر از کودهای شیمیایی متونع استفاده شده تا به حال کشاورزان علاوه بر هزینه سنگین این نوع کودها الودگی های زیست محیطی و اکولوژیکی را به وجود اورده اند که خیلی مخرب تر و زیان آورتر است .
برای حفظ گیاهان، نگهداری گلخانهها، گسترش مزارع و درختان میوه نیازمند مواد آلی میباشیم. سالها تلاش و مطالعه و پس از انجام مراحل تحقیقات و آزمایشات گوناگون مشخص شده باز هم قدرت لایزال پروردگار با خلقت موجودی ارزشمند بنام کرم خاکی توانسته یکی از عمدهترین نیازمندیهای بستر گل و گیاه یعنی مواد آلی را با وجود فضولات این جانور تأمین نماید.
ورمی کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیک نوعی کرمخاکی با نام علمی Eisenia fotida میباشد
این جانور با تغذیه از موادآلی موجود در طبیعت آن را به کود آلی مغذی
تبدیل نموده به گونهای که در حال حاضر این کود به عنوان یکی از غنیترین
کودهای آلی بیولوژیک شناخته شده در دنیا کاربرد دارد.